TYLKO PODRÓŻNICY EUROPEJSCY
Z tych samych względów warto podkreślić, że przegląd powyższy dotyczy tylko podróżników europejskich, pomija zaś z jednym wyjątkiem podróżników Egiptu, Fenicji i innych starożytnych, z których zwłaszcza Fenicjanie w dziejach odkryć i żeglugi odegrali tak doniosłą rolę *. Mimo jednak tak dawnych więzów Europy z Afryką i pomimo cytowanych wyżej wybitnych osiągnięć starożytnych w dziele jej poznania, proces odkrywania i poznawania całości tego kontynentu wykazuje pewne analogie z procesami odkrywania i poznawania Azji, z tym tylko, że analogie te miały miejsce w odrębnych i przeciwstawnych szerokościach geograficznych. Gdy w Azji, pomimo odwiecznych kontaktów Europy z południem tej części świata, jej północ i wnętrze zostały zbadane ostatecznie pod koniec XIX w., to w Afryce odwrotnie, przy dobrze znanej północy, ostateczne zbadanie południa i wnętrza kontynentu nastąpiło także w XIX w. Wiek ten zresztą, z wyjątkiem Antarktydy, był decydujący pod tym względem i dla innych, pozaeuropejskich części świata.